การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่: ในช่วง 2 – 3 วันแรกหลังคลอด

หากคุณแม่เป็นคุณแม่มือใหม่ การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่จะกลายเป็นส่วนสำคัญในชีวิตในช่วง 6 – 24 เดือนต่อจากนี้
คำแนะนำต่อไปนี้อาจช่วยให้คุณแม่มีความมั่นใจมากขึ้นเมื่อเริ่มให้นมกับลูก

ทำไมการให้นมแม่อย่างเพียงพอในช่วง 2 – 3 วันแรกจึงมีความสำคัญ?

ช่วยป้องกันการติดเชื้อ: ในช่วง 2 – 3 วันแรกหลังคลอด เต้านมของคุณแม่จะผลิตของเหลวที่เรียกว่าโคลอสตรุม หรือน้ำนมเหลืองซึ่งอุดมไปด้วยสารอิมมูโนโกลบูลินและช่วยป้องกันการติดเชื้อในทารกแรกคลอด น้ำนมเหลืองมีความข้นเข้มข้นมากและมักมีสีเหลืองทอง ลูกจะดื่มน้ำนมได้เพียงเล็กน้อย (ประมาณครั้งละ 1 ช้อนชา) ในแต่ละมื้อ ซึ่งหมายความว่าคุณแม่จะต้องให้นมเขาบ่อยครั้ง ในทุก ๆ 1 – 3 ชั่วโมงโดยประมาณ

เพิ่มความสามารถในการผลิตน้ำนม: นอกเหนือจากการที่ลูกจะได้รับน้ำนมเหลืองอย่างเพียงพอแล้ว การให้นมแม่บ่อย ๆ ในช่วง 2 – 3 วันแรกหลังคลอดจะช่วยกระตุ้นการสร้างน้ำนมได้เต็มที่ ในขณะที่ลูกดูดนม กล้ามเนื้อในเต้านมจะบีบน้ำนมไปที่หัวนม ซึ่งเป็นปรากฏการณ์ที่เรียกว่ากลไกการหลั่งน้ำนม คุณแม่อาจรู้สึกเจ็บแปล๊บที่หัวนมระหว่างที่ลูกกำลังดูดนม และเมื่อน้ำนมไหลออกมา คุณแม่จะสังเกตเห็นว่าลูกเปลี่ยนจากการดูดเป็นการกลืน

ในบางครั้งหากมีน้ำนมไหลออกมามากเกินไป และลูกไม่สามารถกลืนได้ทัน จะทำให้เขาไอและสำลัก หากเป็นเช่นนั้นคุณแม่อาจต้องปล่อยให้เขาพักผ่อนสักครู่ หรือลองปรึกษากับพยาบาลหรือที่ปรึกษาด้านการให้นมบุตรเพื่อขอคำแนะนำ ในทางกลับกันหากลูกเผลอหลับบ่อยขณะให้นม อาจเป็นไปได้ว่า คุณแม่อุ้มลูกเข้าเต้าด้วยวิธีที่ยังไม่ถูกต้อง

ช่วยป้องกันการคัดตึงเต้านม: ประโยชน์อีกประการหนึ่งของการให้นมแม่อย่างเพียงพอในช่วงแรกคือช่วยลดความเสี่ยงของการคัดตึงเต้านม  หากลูกดูดน้ำนมออกจากเต้าของคุณแม่ไม่หมด อาจทำให้คุณแม่รู้สึกคัดตึงและเจ็บปวดบริเวณเต้านม

จะเกิดอะไรขึ้นในช่วง 2 – 3 วันแรก?
ในช่วง 2 – 3 วันแรกคุณแม่และลูกจะได้ทำความรู้จักกัน และคุณแม่อาจต้องใช้เวลาสักพักเพื่อที่จะทำความเข้าใจว่าอะไรได้ผล อะไรไม่ได้ผล คุณแม่บางคนอาจต้องใช้เวลาสักระยะในการปรับตัว แต่ในที่สุดแล้วแม่ทุกคนก็จะสามารถผลิตน้ำนมได้เพียงพอสำหรับลูก โดยทั่วไปสิ่งที่จะเกิดขึ้นในช่วง 2 – 3 วันแรกมีดังนี้:

วันที่ 1: หลังคลอดลูกอาจรู้สึกง่วงนอนเกือบตลอดวัน แต่คุณแม่ควรให้นมภายใน 30 นาทีหลังคลอด หากลูกดูดนมได้ดีทันทีหลังคลอด เขาก็อาจจะนอนหลับได้เต็มที่

วันที่ 2: ลูกอาจต้องการดูดนมบ่อยครั้ง อาจจะทุก ๆ 1 หรือ 2 ชั่วโมง เขาอาจถ่ายอุจจาระครั้งแรกเป็นขี้เทา ซึ่งมีสีเทาปนเขียว และถ่ายปัสสาวะประมาณ 2 ครั้ง

วันที่ 3: เมื่อน้ำนมเริ่มไหลมากขึ้นลูกจะเริ่มลดจำนวนครั้งของการดูดนม แต่จะใช้เวลานานขึ้น อุจจาระของเขาจะเริ่มเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาลอมเขียว

วันที่ 4: ลูกอาจต้องการดูดนมทุก ๆ 2 – 3 ชั่วโมง อุจจาระเปลี่ยนเป็นสีคล้ายสีมัสตาร์ด และเขาอาจปัสสาวะวันละ 4 ครั้ง

วันที่ 5: น้ำนมของคุณแม่จะไหลเพิ่มขึ้นเป็นประมาณ 500 – 800 มล. ต่อวัน ลูกอาจอุจจาระ 3 – 4 ครั้งต่อวัน และปัสสาวะ 5 ครั้งขึ้นไป

วันที่ 6: ลูกจะใช้เวลาดูดนมนานขึ้นในแต่ละมื้อของการให้นม และถ่ายปัสสาวะมากขึ้น

คุณแม่ควรให้นมแก่ลูกบ่อยแค่ไหน?
คุณแม่ควรให้นมลูกบ่อยเท่าที่เขาต้องการ แต่อาจไม่ใช่เรื่องง่ายที่จะรู้ว่าลูกจะรู้สึกหิวเมื่อไร โดยแนวทางคร่าว ๆ แล้ว ในช่วง 2 – 3 สัปดาห์แรกคุณแม่ควรให้นมลูกอย่างน้อย 8 – 12 ครั้งในทุก ๆ 24 ชั่วโมง ไม่มีคำว่ามากเกินไปสำหรับการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่

ต่อไปนี้คือสัญญาณบางอย่างที่อาจบ่งบอกว่าลูกกำลังหิว:

•   กระสับกระส่าย
•   ดูดนิ้ว
•   ส่งเสียงอืออา
•   ส่ายหัวไปมาและอ้าปาก

หากคุณแม่สังเกตเห็นสัญญาณเหล่านี้ควรให้นมกับลูกทันที ก่อนที่เขาจะเริ่มร้องไห้ เนื่องจากการให้นมขณะที่ลูกกำลังร้องไห้นั้นเป็นเรื่องยาก