พิธีโกนผมไฟ
พิธีโกนผมไฟคืออะไร ทำไมต้องทำ ควรทำเมื่อไรหรือไม่ทำได้หรือไม่
คุณแม่อาจเคยได้ยินคุณปู่คุณย่า หรือคุณตาคุณยายเล่าให้ฟังเกี่ยวกับพิธีโกนผมไฟให้ลูกมาบ้างแล้ว บทความนี้จะช่วยไขข้อข้องใจให้กับคุณแม่ว่า พิธีโกนผมไฟคืออะไร
พิธีโกนผมไฟ คืออะไร?
พิธีโกนผมไฟ หรือการทำขวัญเดือนนั้นเป็นพิธีโบราณที่ถือปฏิบัติสืบต่อกันมา โดยเชื่อกันว่า เส้นผม ขน และเล็บของเด็กแรกเกิดนั้นไม่สะอาด ต้องโกนผม โกนคิ้ว และตัดเล็บมือเล็บเท้าออก นอกจากนี้ ยังเชื่อว่าเมื่อทารกผ่านพิธีโกนผมไฟแล้ว จะเป็นเด็กเลี้ยงง่าย ไม่ดื้อ ไม่ซน และมีผมดกดำขึ้น
ควรทำพิธีโกนผมไฟเมื่อใด
เนื่องจากพิธีโกนผมไฟนั้นเป็นความเชื่อมาแต่โบราณ ในสมัยก่อนการกำหนดวันเพื่อทำการโกนผมไฟนั้นจึงต้องดูฤกษ์งามยามดี ซึ่งส่วนใหญ่มักถือเอาวันที่เด็กอายุครบ 1 เดือน 1 วัน โดยมักจะจัดให้มีการทำขวัญในพิธีโกนผมไฟ เพื่อเป็นสิริมงคลแก่ลูก
วิธีการเตรียมตัวสำหรับพิธีโกนผมไฟ
- หาฤกษ์ในการทำพิธี โดยเลือกวันเวลาที่ดี และถูกโฉลกกับลูก
- นิมนต์พระจำนวน 5 รูป หรือ 8 รูป
- เชิญญาติผู้ใหญ่มาร่วมงาน
- จัดเตรียมสิ่งของที่ใช้ในพิธี ได้แก่ พระพุทธรูป ขันน้ำมนต์ เทียนน้ำมนต์ สายสิญจน์ ดอกไม้ ธูป เทียน ขมิ้น ป่อย กระแจะ น้ำอบ มีดพร้า ขวานถาก และเสียม
ขั้นตอนของพิธีโกนผมไฟ
- พระสงฆ์ทำพิธีเจริญพระพุทธมนต์ หลั่งน้ำมนต์ลงที่ศีรษะเด็กและโกนผมเป็นปฐมฤกษ์
- ระหว่างนั้น พระสงฆ์สวดชยันโต วงปี่พาทย์บรรเลงเพลงอวยชัย
- เชิญญาติผู้ใหญ่มาโกนผมไฟให้แก่ลูกเพื่อความเป็นสิริมงคล แล้วมอบให้ผู้ชำนาญการโกนผมต่อจนเสร็จเรียบร้อย
- ญาติผู้ใหญ่ให้ศีลให้พร แก่ทารกให้อยู่เย็นเป็นสุข สุขภาพแข็งแรง ไม่เจ็บไข้
- เมื่อเสร็จพิธีโกนผมไฟแล้ว จะมีพิธีเอาเด็กลงอู่สู่เปลต่อ
พิธีโกนผมไฟในยุคปัจจุบัน
ด้วยข้อจำกัดของเวลาที่ค่อนข้างเร่งรีบ ทำให้ความเชื่อต่าง ๆ ที่เคยปฏิบัติสืบต่อกันมาค่อย ๆ เลือนหายไปตามกาลเวลา คุณพ่อคุณแม่ส่วนใหญ่จึงมักถือเอาวันเวลาที่สะดวกหลังจากที่ลูกมีอายุครบ 1 เดือนเป็นฤกษ์ดี และทำพิธีโกนผมไฟกันเอง โดยมีสิ่งที่ต้องเตรียมดังต่อไปนี้
- มีดโกน
- กรรไกร
- หวี
- ใบบัวหรือใบบอน สำหรับรองเส้นผม
- ดอกอัญชัน
- กานพลู
โกนผม โกนคิ้ว และตัดเล็บของลูกใส่ไว้ใน ใบบัวหรือใบบอนที่เตรียมไว้ แล้วนำไปลอยน้ำ โดยเก็บส่วนหนึ่งใส่กล่องพอเป็นพิธี แล้วไปวางในเตียงของลูก หรือวางไว้ใกล้ตัวเด็ก เพราะเชื่อกันว่าจะทำให้เด็กไม่งอแง เลี้ยงง่าย เมื่อโตไปจะมีความเจริญรุ่งเรืองก้าวหน้า และมีผู้ใหญ่หรือสิ่งศักดิ์สิทธิ์คอยปกป้องคุ้มครองจากสิ่งไม่ดีทั้งหลาย
ไม่ทำพิธีโกนผมไฟให้ลูกได้หรือไม่
การทำพิธีโกนผมไฟไม่ถือเป็นสิ่งจำเป็น โดยถือเป็นความเชื่อส่วนบุคคล หากคุณพ่อคุณแม่มีความเชื่อตามนั้นและสะดวกทำก็สามารถทำได้ การทำพิธีอาจช่วยให้คนในครอบครัวได้มีประสบการณ์ดี ๆ ร่วมกันก็ได้
การโกนผมไฟมีผลเสียหรือไม่
ตามที่ได้กล่าวไปแล้วว่าการโกนผมไฟนั้นถือเป็นความเชื่อส่วนบุคคล ซึ่งโดยปกติแล้วมักไม่ส่งผลเสียใด ๆ ต่อเด็ก แต่มีข้อควรระวังสำหรับคุณพ่อคุณแม่ดังนี้:
- ระวังมีดโกนบาดลูก ควรทำโดยผู้เชี่ยวชาญ หรือใช้มีดโกนแบบที่มีตัวกันบาด
- ไม่ควรนำธูปเทียนไปใกล้ตัวเด็กมากจนเกินไป เพราะควันของธูปอาจทำให้เด็กเกิดการระคายเคืองได้
- หากมีญาติผู้ใหญ่มาร่วมงานหลายคน ควรให้ทุกคนระมัดระวังเรื่องความสะอาด และล้างมือทุกครั้งก่อนสัมผัสตัวเด็ก
