ปวดท้องน้อย

คุณแม่บางคนมีอาการปวดท้องน้อยในระหว่างตั้งครรภ์ บางครั้งก็เรียกว่าปวดกระดูกเชิงกราน (PGP) หรืออาการปวดกระดูกหัวเหน่า (SPD)

อาการปวดกระดูกเชิงกราน
อาการปวดกระดูกเชิงกราน คืออาการปวดที่เกิดจากการแข็งตัวของข้อต่ออุ้งเชิงกราน หรือข้อต่อที่เคลื่อนไหวไม่สม่ำเสมอทั้งด้านหลัง หรือด้านหน้าของกระดูกเชิงกราน

อาการปวดกระดูกเชิงกรานไม่เป็นอันตรายต่อลูกน้อยในครรภ์ แต่อาจมีอาการปวดอย่างรุนแรง และทำให้คุณแม่มีความลำบากในการใช้ชีวิตประจำวันได้

ในคุณแม่แต่ละคนอาจมีอาการที่แตกต่างกัน และความเจ็บปวดของคุณแม่บางคนก็อาจรุนแรงกว่าคุณแม่คนอื่นๆ

อาการอาจรวมถึง:

• ปวดกระดูกหัวหน่าวที่ด้านหน้าตรงกลาง
• ปวดหลังช่วงล่าง ข้างใดข้างหนึ่ง หรือทั้งสองข้าง
• ปวดบริเวณระหว่างช่องคลอดกับทวารหนัก
• ขยับ หรือแยกขาออกจากกันยากขึ้น

สำหรับคุณแม่บางคนความเจ็บปวดยังอาจสามารถแผ่ไปถึงต้นขา และอาจได้ยินเสียงคลิ๊ก หรือรู้สึกขัด ๆ ในบริเวณอุ้งเชิงกราน อาการปวดอาจสังเกตเห็นได้ชัดเจนที่สุดเวลาคุณแม่เดิน ขึ้นบันได หรือขณะพลิกตัวอยู่บนเตียง

ใครมีความเสี่ยงที่จะเกิดอาการปวดกระดูกเชิงกรานขณะตั้งครรภ์?
จากการประเมินพบว่า 1 ใน 5 ของคุณแม่ตั้งครรภ์จะมีอาการปวดกระดูกเชิงกราน (PGP) 

ยังไม่ทราบแน่ชัดว่าทำไมความเจ็บปวดบริเวณกระดูกเชิงกรานจึงส่งผลกระทบต่อคุณแม่ตั้งครรภ์เพียงบางคนเท่านั้น มีการคาดการณ์ว่าอาจเชื่อมโยงกับปัญหาหลายประการ เช่น ความเสียหายที่เคยเกิดขึ้นกับกระดูกเชิงกราน ข้อต่ออุ้งเชิงกรานที่มีการเคลื่อนไหวไม่สม่ำเสมอ น้ำหนัก หรือตำแหน่งของทารกในครรภ์

เมื่อใดที่ควรไปพบแพทย์?
การได้รับการวินิจฉัยโดยเร็วที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้สามารถช่วยรักษาอาการปวดให้เหลือน้อยที่สุดได้ การรักษามักจะทำโดยการขยับข้อต่อที่ได้รับผลกระทบ ซึ่งจะช่วยให้ข้อต่อนั้นทำงานได้ตามปกติอีกครั้ง

หากคุณแม่รู้สึกถึงความเจ็บปวดบริเวณกระดูกเชิงกราน ควรแจ้งกับคุณหมอโดยตรง ปัญหาเหล่านี้มีแนวโน้มที่จะไม่หายขาดจนกระทั่งคลอด แต่การรักษาจะสามารถช่วยบรรเทาอาการได้

วิธีการรักษาอาการปวดกระดูกเชิงกรานขณะตั้งครรภ์
การทำกายภาพบำบัดมีจุดมุ่งหมายเพื่อบรรเทาอาการปวด ปรับปรุงการทำงานของกล้ามเนื้อ และช่วยให้ข้อต่ออุ้งเชิงกรานอยู่ในตำแหน่งที่ถูกต้อง ซึ่งอาจรวมถึง:

• บำบัดเพื่อช่วยให้ข้อต่อของกระดูกเชิงกราน สะโพก และกระดูกสันหลังสามารถเคลื่อนไหวได้ตามปกติ
• ออกกำลังกายเพื่อเสริมสร้างกล้ามเนื้ออุ้งเชิงกราน หน้าท้อง หลังและกล้ามเนื้อสะโพก
• ออกกำลังกายในน้ำ
• ใช้อุปกรณ์ช่วย เช่น ไม้ค้ำ หรือเข็มขัดพยุงกระดูกเชิงกราน
• การบรรเทาอาการปวด

วิธีรับมือกับอาการปวดกระดูกเชิงกรานขณะตั้งครรภ์
นักกายภาพบำบัดอาจแนะนำให้ใช้เข็มขัดพยุงกระดูกเชิงกราน เพื่อช่วยบรรเทาความเจ็บปวด หรือใช้ไม้ค้ำเพื่อช่วยให้คุณแม่เดินไปไหนมาไหนได้สะดวกขึ้น คุณหมอบางท่านยังอาจให้คำแนะนำต่อไปนี้:

• พยายามขยับเขยื้อนให้มากที่สุดเท่าที่จะทำได้ แต่ควรหลีกเลี่ยงกิจกรรมที่อาจทำให้อาการปวดแย่ลง
• สวมรองเท้าที่แบนและรองรับแรงกระแทกได้ดี
• พยายามหนีบหัวเข่าเข้าด้วยกัน ขณะเข้าและออกจากรถ
• นอนในท่าที่สบาย เช่น นอนตะแคงโดยมีหมอนรองระหว่างขา
• พยายามหาวิธีพลิกตัวขณะอยู่บนเตียงด้วยวิธีต่าง ๆ กัน เช่นการใช้เข่าทั้ง 2 ข้าง และกระเถิบก้น
• ก้าวขึ้นบันไดทีละก้าว หรือใช้วิธีถอยหลังขึ้นบันไดแทน
• หลีกเลี่ยงการยืนบนขาข้างเดียวขณะแต่งตัว
• หลีกเลี่ยงการอุ้มทารกไว้บนสะโพกข้างเดียว
• หลีกเลี่ยงการไขว้ขา
• หลีกเลี่ยงการยกของหนัก

การคลอดขณะที่มีอาการปวดกระดูกเชิงกราน
คุณแม่หลายคนที่มีอาการปวดกระดูกเชิงกรานในขณะตั้งครรภ์ สามารถคลอดบุตรด้วยวิธีธรรมชาติได้ แต่ควรมีการวางแผนล่วงหน้า และพูดคุยเกี่ยวกับแผนการคลอดบุตรกับคุณพ่อหรือคุณหมอไว้ก่อน