Cholesterol

Cholesterol là một loại chất béo cứng như sáp, có mặt trong nhiều tế bào của cơ thể, góp phần quan trọng vào quá trình sản xuất hormone (ví dụ estrogen, testosterone) và vitamin D. Trẻ em có nồng độ cholesterol máu cao có thể phải đối diện với nguy cơ mắc các bệnh tim mạch và đột quỵ cao hơn trong tương lai. 

Thực phẩm giàu cholesterol
Mặc dù gan có thể sản xuất đủ lượng cholesterol mà cơ thể cần, một số thực phẩm cũng chứa cholesterol. Thực phẩm có hàm lượng chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa cao sẽ kích thích gan tăng sản xuất cholesterol. Ví dụ: các sản phẩm từ sữa, gia cầm, thịt, lòng đỏ trứng, hải sản. Thực phẩm từ thực vật, chẳng hạn như rau củ quả và ngũ cốc, không chứa cholesterol.

Cholesterol “tốt” và cholesterol “xấu”
Vì cholesterol là chất béo không tan trong nước nên không thể tự di chuyển trong máu mà phải gắn với protein để tạo thành lipoprotein. Hai loại lipoprotein phổ biến là lipoprotein mật độ cao (HDL) và lipoprotein mật độ thấp (LDL).

HDL (Lipoprotein mật độ cao) thường được coi là “cholesterol tốt” vì mang cholesterol ra khỏi động mạch và trở lại gan để gan phân hủy và loại bỏ cholesterol ra khỏi cơ thể.

LDL (Lipoprotein mật độ thấp) được coi là “cholesterol xấu” vì khi lipoprotein này lưu thông trong cơ thể quá nhiều, chúng có thể tích tụ trên thành động mạch, gọi là vữa xơ động mạch. Theo thời gian, tình trạng này sẽ cản trở dòng máu khỏe mạnh đến nuôi dưỡng các cơ quan quan trọng trong cơ thể như tim, não, đồng thời gia tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch và đột quỵ.

Nguyên nhân gây cholesterol máu cao
Các yếu tố góp phần gây tăng cholesterol bao gồm:

• Béo phì: Do chế độ ăn uống không lành mạnh và ít vận động.
• Di truyền: Người thân trong gia đình có tiền sử cholesterol máu cao.
• Chế độ ăn uống: ăn quá nhiều đồ ăn dầu mỡ, đặc biệt là đồ ăn chứa chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa

Kiểm tra cholesterol máu cao
Trẻ em có thể kiểm tra nồng độ cholesterol máu ở độ tuổi từ 9 – 11 tuổi và 17 – 21 tuổi. Mẹ cũng có thể cho con kiểm tra nồng độ cholesterol máu khi con trên 2 tuổi nếu con có bất kỳ dấu hiệu nào sau đây:

• Gia đình có tiền sử bệnh tim mạch, chẳng hạn bệnh động mạch vành hoặc đột quỵ
• Thừa cân hoặc béo phì
• Bố mẹ hoặc họ hàng gần có nồng độ cholesterol máu trên 240 mg/dL
• Mắc một số bệnh lý như bệnh thận hoặc viêm khớp tự phát thiếu niên

Điều trị tăng cholesterol máu
Nếu bé có nồng độ cholesterol LDL từ 130 mg/dL trở lên, mẹ cần thay đổi chế độ sinh hoạt cho bé. Ví dụ, hạn chế các thực phẩm giàu cholesterol và chất béo (đặc biệt là chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa), tập thể dục thường xuyên và cố gắng giảm cân.

Với trẻ trên 10 tuổi có nồng độ cholesterol LDL từ 190 mg/dL trở lên, bác sĩ có thể kê thuốc cho bé, đặc biệt khi thay đổi chế độ ăn uống và tập thể dục không hiệu quả. Với các bé mắc các các bệnh lý như tiểu đường, tăng huyết áp hoặc gia đình có người bị tăng cholesterol máu và mắc bệnh tim, bác sĩ có thể chỉ định điều trị ngay cả khi nồng độ cholesterol LDL ở mức thấp hơn 190 mg/dL.

Cách giảm nồng độ cholesterol máu
Bố mẹ nên kiểm tra nồng độ cholesterol của bản thân trước. Nếu bố mẹ có cholesterol máu tăng cao, hãy đưa bé đi kiểm tra.

Dưới đây là một số cách giúp giảm nồng độ cholesterol máu:

• Hạn chế đồ uống và thức ăn có đường thêm vào
• Lập kế hoạch để đảm bảo bé hoạt động thể chất ít nhất 1 giờ mỗi ngày
• Luôn kiểm tra thông tin dinh dưỡng trên bao bì thực phẩm trước khi mua để hạn chế lượng chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa
• Giảm thịt, hải sản và tăng cường rau củ quả trong chế độ ăn
• Thường xuyên ăn các loại cá béo