Vàng da

Vàng da là một trong những tình trạng phổ biến nhất ở trẻ sơ sinh. Cứ 10 trẻ sơ sinh thì có 6 bé bị vàng da, nhưng chỉ có 1 trong 20 bé có nồng độ bilirubin trong máu ở ngưỡng cao và cần điều trị.

Nguyên nhân gây vàng da
Vàng da xảy ra khi gan của bé không thể phân hủy kịp thời các tế bào hồng cầu. Hậu quả là mức bilirubin trong máu của bé tăng cao và da của bé chuyển sang màu vàng. Vì vậy, hầu hết các bệnh viện đều kiểm tra tình trạng vàng da cho bé trong vòng 3 ngày đầu sau khi sinh.

Các loại vàng da
Các loại vàng da phổ biến nhất bao gồm:

• Vàng da sinh lý/ bình thường: Đây là loại vàng da mức độ nhẹ, do gan của trẻ sơ sinh chưa phát triển hoàn thiện. Tình trạng này thường xuất hiện khi bé được khoảng 2 ngày tuổi và biến mất trong vòng 2 tuần.
• Vàng da ở bé sinh non: Các bé đẻ non thường bị vàng da vì cơ thể chưa sẵn sàng để loại bỏ bilirubin.
• Vàng da do bú mẹ: Thường xảy ra khi bé không bú đủ sữa mẹ, chứ không phải do sữa mẹ có vấn đề. Trong trường hợp này, mẹ nên tham khảo ý kiến của chuyên gia tư vấn sữa mẹ.
• Vàng da do sữa mẹ: Khoảng 1% các bé bú mẹ bị vàng da do các chất trong sữa mẹ làm tăng nồng độ bilirubin máu của bé.
• Không tương thích nhóm máu: Tình trạng này xảy ra nếu mẹ và bé có nhóm máu khác nhau. Cơ thể mẹ có thể sản xuất kháng thể phá hủy hồng cầu của bé, dẫn đến bé bị tăng bilirubin máu.

Dấu hiệu và triệu chứng của vàng da
Vàng da thường xuất hiện vào ngày thứ hai hoặc thứ ba sau sinh và bắt đầu từ vùng mặt. Da mặt bé sẽ dần chuyển sang màu vàng, sau đó là ngực, bụng, cuối cùng là chân. Vàng da cũng khiến củng mạc mắt (lòng trắng mắt) của bé ngả vàng.

Cách phát hiện vàng da
Bác sĩ thường kiểm tra tình trạng vàng da trước khi bé xuất viện và vài ngày sau khi sinh. Nếu bé bị vàng da, bác sĩ có thể lấy máu của bé để kiểm tra nồng độ bilirubin.

Cách quan sát màu sắc da rõ hơn
Vàng da có thể khó phát hiện, đặc biệt với những bé có làn da sẫm màu. Nếu mẹ không chắc chắn con có bị vàng da hay không, hãy nhấn nhẹ lên vùng mũi của bé. Nếu bé bị vàng da, mũi của con sẽ có màu vàng hơn.

Điều trị vàng da
Hầu hết các trường hợp vàng da ở trẻ sơ sinh không cần điều trị. Vàng da nhẹ hoặc vừa sẽ tự khỏi trong vòng 2 tuần. Trong trường hợp vàng da nặng, bác sĩ có thể chỉ định quang trị liệu (chiếu đèn). Một quy tắc thường được bác sĩ sử dụng để chỉ định chiếu đèn là nồng độ bilirubin máu toàn phần cao hơn 5 lần trọng lượng lúc sinh của bé. Ví dụ, một bé có cân nặng lúc sinh là 3 kg thì sẽ được chiếu đèn khi nồng độ bilirubin máu từ 15 mg/dL trở lên. Nếu vàng da nghiêm trọng và không đáp ứng với các phương pháp điều trị khác, bé có thể cần thay máu.