อาการท้องผูก (ทารก)

เนื่องจากเด็กทารกอาจอยู่ได้เป็นเวลานานโดยไม่ขับถ่าย ในบางครั้งจึงอาจเป็นเรื่องยากที่จะบอกว่าทารกมีอาการท้องผูกหรือไม่ คุณพ่อคุณแม่สามารถเรียนรู้หลักการง่าย ๆ เกี่ยวกับการย่อยอาหารของลูกน้อยเพื่อช่วยให้เข้าใจอาการที่เกิดขึ้นได้

สัญญาณและอาการของท้องผูกในเด็กทารก
อาการท้องผูกไม่ได้ขึ้นอยู่กับว่าลูกน้อยอึบ่อยครั้งแค่ไหน โดยหลัก ๆ แล้วเกี่ยวกับว่าลูกอึยากแค่ไหนมากกว่า ถึงแม้ว่าอาการท้องผูกในทารกจะพบได้ไม่บ่อยนัก แต่ด้านล่างนี้คือสัญญาณและอาการที่จะบอกได้ว่าลูกมีอาการท้องผูก

• อุจจาระแข็งหรือเป็นก้อนเล็ก ๆ
• เมื่อปวดแล้วขับถ่ายลำบาก ทำให้ลูกน้อยต้องโก่งหลังหรือร้องไห้เมื่อขับถ่าย
• ถ่ายไม่บ่อย หรือถ่ายไม่บ่อยเท่าเดิม เช่น หนึ่งครั้งใน 3 วันหรือมากกว่านั้น
• ท้องตึงหรือบวม
• ไม่อยากอาหาร
• อุจจาระมีสีดำหรือมีเลือดปน

โปรดทราบว่าทารกแต่ละคนจะมีการถ่ายหนักแตกต่างกันไป ขึ้นอยู่กับช่วงอายุ และอาหารที่กิน เด็กทารกมักจะเกร็งตัวเมื่อถ่ายหนักเนื่องจากพวกเขายังมีกล้ามเนื้อท้องที่อ่อนแอ ดังนั้นหากลูกน้อยของคุณถ่ายออกมาเป็นก้อนนิ่ม ๆ หลังจากเกร็งตัวสองสามนาทีก็เป็นไปได้ว่าเขาไม่ได้ท้องผูก

สิ่งที่พ่อแม่สามารถช่วยได้หากลูกน้อยท้องผูก
โดยทั่วไปแล้วอาการท้องผูกมักเกิดขึ้นเมื่อลูกน้อยเริ่มทานอาหารแข็ง หากลูกดูเหมือนมีอาการท้องผูก ลองให้เขาปรับเปลี่ยนการทานอาหารดังนี้

• ให้ลูกดื่มน้ำ หรือน้ำผลไม้: สำหรับทารกอายุมากกว่า 6 เดือน ที่เริ่มทานอาหารแข็งแล้ว สามารถให้เขาดื่มน้ำวันละปริมาณเล็กน้อย หรือให้ดื่มน้ำผลไม้ 100% เช่นน้ำแอปเปิ้ล, น้ำลูกพรุน หรือน้ำลูกแพร์ได้ น้ำผลไม้เหล่านี้มีส่วนผสมของซอร์บิทอล ซึ่งเป็นยาระบายอ่อน ๆ ตามธรรมชาติ เริ่มให้ลูกทานได้ปริมาณ 60-120 มิลลิลิตรและลองดูผลที่ตามมา โดยอาจให้ทานเพิ่มเป็น 180 มิลลิลิตรหากทารกน้อยอายุมากกว่า 12 เดือน
• เลือกอาหารทารกให้เหมาะสม: เมื่อให้ลูกน้อยเริ่มทานอาหารแข็ง ควรให้เขาทานอาหารที่มีใยอาหารสูง
• ค่อย ๆ งอเข่าของลูกน้อยมาแตะที่หน้าอกเบา ๆ : เมื่ออยู่ในท่านั่งยอง ๆ ลูกน้อยจะถ่ายได้ง่ายกว่าท่านอนหงาย นอกจากนี้การให้ลูกออกกำลังกายโดยปั่นจักรยานอากาศเบา ๆ ก็ช่วยได้เช่นกัน 
• ให้ลูกน้อยอาบน้ำอุ่น: การอาบน้ำอุ่นจะช่วยให้กล้ามเนื้อทวารหนักของลูกผ่อนคลายและอึง่ายขึ้น
• ใช้แท่ง glycerine สวนทางรูทวาร: อาจช่วยกระตุ้นการทำงานของลำไส้ได้ แต่ต้องถามคุณหมอก่อนด้วย

ไม่ว่าคุณจะคิดว่าลูกน้อยมีอาการหนักแค่ไหน ไม่ควรให้ลูกทานน้ำมันแร่ ยาถ่าย ใช้ยาสวนทวารหนัก หรือยาอื่น ๆ โดยไม่ได้รับคำแนะนำจากแพทย์

เมื่อไรที่ควรติดต่อแพทย์
หากพยายามปรับเปลี่ยนการทานอาหารและพยายามบรรเทาโดยวิธีต่าง ๆ แล้ว แต่อาการท้องผูกยังคงเป็นอยู่ ควรติดต่อแพทย์ประจำตัวของลูก ทั้งนี้หากอาการท้องผูกมีอาการอื่น ๆ ร่วมด้วย เช่นอาเจียน หรืออ่อนเพลีย ควรพาลูกไปพบแพทย์ ในบางกรณีที่พบได้ยาก  อาการท้องผูกในเด็กทารกอาจเกิดจากปัญหาสุขภาพที่ซ่อนอยู่ เช่น โรคเฮิร์ซปรุง (Hirschsprung’s disease), หรือ โรคไฮโปไทรอยด์ (hypothyroidism)