ผลกระทบของโรคซึมเศร้าหลังคลอดต่อทารก

ภาวะซึมเศร้าหลังคลอดเป็นอาการที่เกิดจากการเปลี่ยนแปลงทางร่างกาย จิตใจ และการเปลี่ยนแปลงทางพฤติกรรมซึ่งเกิดกับคุณแม่หลายคนหลังคลอด 

โดยพบได้ใน 15% ของคุณแม่มือใหม่ ซึ่งภาวะซึมเศร้าหลังคลอดนี้ไม่ได้มีผลกระทบต่อคุณแม่เท่านั้นแต่ยังส่งผลต่อทารกได้อีกด้วย

โรคซึมเศร้าหลังคลอดส่งผลต่อทารกอย่างไร
โรคซึมเศร้าหลังคลอด (Postpartum depression) ส่งผลกระทบต่อคุณแม่และความสามารถในการดูแลตนเองและลูกน้อย 

ภาวะซึมเศร้าหลังคลอด เกิดหลังจากการคลอด เมื่อฮอร์โมนในร่างกายเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว ซึ่งส่งผลกระทบต่ออารมณ์ของคุณแม่ อารมณ์ที่เปลี่ยนแปลงอาจทำให้เกิดความคิดด้านลบต่อลูก และเมื่อมีความรู้สึกแย่ ๆ ต่อลูกน้อย หรือรู้สึกแย่ต่อสถานการณ์ที่เป็นอยู่ คุณแม่จึงอาจมีความรู้สึกผิด และเกิดเป็นโรคซึมเศร้าในที่สุด ยิ่งไปกว่านั้นคุณแม่มือใหม่มักมีปัญหาในการนอนหลับซึ่งทำให้อาการแย่ลง และกลายเป็นวงจรปัญหาอีกต่อไป

ผลที่ได้คือคุณแม่มีอาการซึมเศร้า ซึ่งก่อให้เกิดสิ่งแวดล้อมที่ไม่สมบูรณ์สำหรับทารก

งานวิจัยที่ผ่านมาแสดงให้เห็นว่าภาวะซึมเศร้าหลังคลอดอาจส่งผลกระทบต่อพัฒนาการในวัยเด็กของทารกได้ และอาจมีผลในระยะยาวต่อไปในอนาคต จึงเป็นเรื่องสำคัญที่คุณแม่ และคนรอบข้างจะต้องสังเกตอาการแต่เนิ่น ๆ และรักษาโรคซึมเศร้าหลังคลอดให้เร็วที่สุดก่อนจะมีผลเสียตามมา

ผลกระทบต่อพัฒนาการในวัยเด็ก
งานวิจัยหลายชิ้นแสดงให้เห็นว่าพัฒนาการหลัก ๆ 4 ด้าน ของทารกอาจได้รับผลกระทบจากอารมณ์ของคุณแม่ได้ดังนี้

พัฒนาการด้านร่างกาย: งานวิจับพบว่าทารกที่มีคุณแม่เป็นโรคซึมเศร้าหลังคลอดระดับกลางจนถึงรุนแรงจะแสดงออกว่ามีพัฒนาการทางร่างกายช้าเมื่ออายุครบ 1 ปี

พัฒนาการทางปัญญา: ทารกที่มีคุณแม่เป็นโรคซึมเศร้าหลังคลอดระดับรุนแรงมากเท่าไร ก็จะมีโอกาสที่จะมีพัฒนาการทางปัญญาช้าลงเท่านั้น และมักมีโอกาสที่จะไม่ผ่านการทดสอบของเพียเจต์เรื่องการคงอยู่ของวัตถุมากขึ้น ซึ่งการทดสอบนี้เป็นการทดสอบสำคัญในการวัดความสามารถทางปัญญาของทารก

พัฒนาการทางอารมณ์และสังคม: งานวิจัยแสดงให้เห็นว่าโรคซึมเศร้าหลังคลอดของคุณแม่สามารถส่งผลกระทบต่อพัฒนาการทางอารมณ์และสังคมของลูก โดยงานวิจัยที่ศึกษาคุณภาพของความสัมพันธ์ระหว่างแม่และลูกพบว่าทารกที่มีแม่ที่มีภาวะซึมเศร้าหลังคลอด จะแสดงความรักออกมาน้อยกว่า ไม่ค่อยโต้ตอบกับการสื่อสาร ขาดสมาธิ มักแสดงอารมณ์ทางลบมากกว่า และขาดความสามารถในการเข้าสังคมกับคนแปลกหน้า ในทางเดียวกันก็พบความเชื่อมโยงระหว่างความสัมพันธ์แบบไม่มั่นคงในทารกอายุ 12 เดือน กับการมีแม่เป็นโรคซึมเศร้าหลังคลอดอีกด้วย

พัฒนาการทางพฤติกรรม: โรคซึมเศร้าหลังคลอดของคุณแม่อาจส่งผลต่อพฤติกรรมต่าง ๆ ของทารก เด็ก ๆ ที่มีแม่เป็นโรคซึมเศร้าหลังคลอดจะมีโอกาสมีปัญหาทางพฤติกรรมมากกว่าเมื่ออายุ 18 เดือน เช่นปัญหาในการนอน การกิน ปัญหางอแงขี้โวยวาย และมีปัญหาในการแยกจาก

ผลกระทบในระยะยาว
งานวิจัยหลายชิ้นแสดงให้เห็นว่าการเป็นโรคซึมเศร้าหลังคลอดอย่างต่อเนื่องจะเพิ่มโอกาสในการเกิดปัญหาในเด็กก่อนวัยเรียนและเด็กวัยเรียน เช่น พัฒนาการทางสติปัญญาล่าช้า พัฒนาการทางภาษาล่าช้า ความสัมพันธ์แบบไม่มั่นคงและไม่แน่นอน มีโอกาสเกิดปัญหาทางพฤติกรรม และผลการเรียนต่ำ

โรคซึมเศร้าไม่ใช่ความผิดของคุณแม่ และสามารถรักษาได้!
คุณแม่ที่เป็นโรคซึมเศร้าหลังคลอดตกเป็นเหยื่อของการเปลี่ยนแปลงทางร่างกาย ซึ่งเกิดจากปริมาณฮอร์โมนที่เปลี่ยนแปลงไปหลังคลอด ดังนั้นคุณแม่จึงต้องการความช่วยเหลือเพื่อจะปรับตัวกับสถานการณ์นี้

หากคุณสงสัยว่ามีอาการโรคซึมเศร้าหลังคลอด หรือมีความเครียดทางอารมณ์ที่ส่งผลต่อการใช้ชีวิตประจำวันและการดูแลลูก ควรปรึกษาคนที่ไว้ใจ บอกคู่ครอง หรือพยายามหากลุ่มคนที่เข้าใจปัญหาเหมือน ๆ กันเพื่อช่วยสนับสนุนกันและกัน และขอความช่วยเหลือจากผู้เชี่ยวชาญก่อนที่โรคนี้จะส่งผลกระทบต่อสุขภาพของคุณและลูก เมื่อได้รับความช่วยเหลือแล้วคุณจะสามารถป้องกันไม่ให้อาการแย่ลงและกลับมาเป็นปกติได้