3 lầm tưởng khi kỷ luật con

Khi muốn uốn nắn hành vi của con, một số bố mẹ thường lựa chọn hình phạt nghiêm khắc. Tuy nhiên, những hình phạt này chỉ có tác dụng ngắn hạn và không giúp loại bỏ hành vi không tốt của con. Không những thế, hình phạt nghiêm khắc còn có thể phản tác dụng, khiến bé tiếp tục cư xử không đúng mực.

Dưới đây là 3 lầm tưởng thường gặp khi kỷ luật con và lý do vì sao chúng không có tác dụng.

Lầm tưởng 1: Hình phạt sẽ dạy bé cư xử đúng mực
Hình phạt có thể khiến bé tạm ngừng hành vi không tốt ngay tại thời điểm đó do bố mẹ đã can thiệp, nhưng không thể khiến con tự kiểm điểm bản thân và cư xử đúng mực trong tương lai. Bởi lẽ trẻ nhỏ chưa thể hiểu được hình phạt là để con chỉnh sửa hành vi của mình.

Ví dụ, nếu bố mẹ mắng con vì bé vừa ăn vừa nói chuyện, con có thể im lặng trong bữa ăn đó. Nhưng điều này không có nghĩa là bé sẽ không nói chuyện trong những bữa ăn tiếp theo. Não bộ của bé sẽ quên mất sự kiện này, đồng thời không thể liên kết giữa việc bị bố mẹ mắng và không nói chuyện trong bữa ăn.

Thay vào đó, nếu bố mẹ muốn con rèn thói quen không vừa ăn vừa nói chuyện, bố mẹ nên hướng dẫn con cách thực hiện và khen ngợi con mỗi khi bé giữ trật tự trong giờ ăn.

Lầm tưởng 2: Hình phạt càng kéo dài hoặc càng nghiêm khắc thì càng hiệu quả
Nhiều bố mẹ cho rằng hình phạt nghiêm khắc hoặc kéo dài có thể giúp bé học được cách cư xử đúng. Tuy nhiên, quan điểm này không chính xác, nghĩa là dù bố mẹ phạt bé lâu hơn và nghiêm khắc hơn, thì con cũng không thể thay đổi hành vi của mình. Trên thực tế, bé sẽ nhanh chóng quen với hình phạt mới, dù hình phạt ban đầu nghiêm khắc đến mức nào. Và một khi bé đã quen, hình thức kỷ luật này không còn hiệu quả trong việc ngăn chặn hành vi xấu của con. 

Hình phạt nặng hay nhẹ thực sự không quan trọng vì đây không phải phương pháp hiệu quả và lâu dài để uốn nắn hành vi của con. 

Chẳng hạn, nếu bé bướng bỉnh và nhất quyết thực hiện hành động mà bố mẹ không muốn, sau đó bố mẹ phản ứng bằng cách đánh con thì con có thể tiếp tục lặp lại hành vi này. Lần sau, nếu bố mẹ đánh con mạnh hơn, có thể bé sẽ tạm dừng hành vi đó nhưng vẫn có thể lặp lại trong tương lai.

Do đó, hình phạt về thể chất không những không hiệu quả mà còn gây hại cho mối quan hệ giữa bố mẹ với con cũng như ảnh hưởng tới cảm giác an toàn của bé. Bởi lẽ con bị tổn thương bởi chính bố mẹ, những người lẽ ra phải yêu thương và bảo vệ con. Hậu quả là gia tăng cảm xúc lo lắng cho bé trong tương lai.

Lầm tưởng 3: Giải thích với bé về hành vi không đúng giúp con cư xử tốt hơn
Bố mẹ nên giải thích với con để con hiểu được suy nghĩ của bố mẹ cũng như biết những điều bố mẹ muốn và không muốn bé làm. Hơn nữa, trò chuyện cũng cải thiện mối quan hệ giữa bố mẹ và con.

Tuy nhiên, chỉ giải thích thôi là không đủ để thay đổi hành vi của bé, bởi hiểu và hành động đúng không liên quan đến nhau. Con có thể biết điều này là sai nhưng vẫn làm. Ví dụ, hầu hết người lớn đều biết thịt đỏ và hút thuốc không tốt cho sức khỏe nhưng vẫn có nhiều người ăn thịt bò và hút thuốc.

Mặc dù giải thích cho con là tốt, nhưng bố mẹ cần tác động nhiều hơn nếu muốn thay đổi hành vi của con. Đây là lúc cần đến sự ủng hộ tích cực và hành vi mẫu mực của người lớn.

Ủng hộ tích cực nghĩa là trao thưởng cho con bằng cách khen ngợi, ôm hôn, đập tay high five hoặc đơn giản là dành sự chú ý tuyệt đối đến bé khi con có hành vi tốt.

Hành vi mẫu mực nghĩa là bố mẹ và các thành viên trong gia đình thường xuyên hành xử như cách mà bố mẹ muốn con hành xử. Bé luôn bắt chước bố mẹ nên biện pháp này hiệu quả hơn bất cứ cách nào khác. Vì vậy, nếu muốn bé nói lời hay ý đẹp, hãy hướng dẫn con thực hiện, ngay cả khi bé hành xử chưa đúng.