Làm sao để dạy con của mẹ song ngữ?

Có nhiều lý do khiến bố mẹ muốn con học thêm ngoại ngữ. Dưới đây là cách để bố mẹ nuôi dưỡng khả năng đa ngôn ngữ của con.

Làm thế nào để con nói được hai ngôn ngữ?
Các bé song ngữ thường tiếp thu đồng thời cả hai ngôn ngữ sau khi sinh và thành thạo ngôn ngữ thứ hai trước tuổi dậy thì. Những bé này thường nói bằng một ngôn ngữ trước, sau đó linh hoạt chuyển đổi giữa hai ngôn ngữ tùy theo người nói chuyện với con sử dụng ngôn ngữ nào.

Liệu có tốt hơn nếu cho con của mẹ học lần lượt từng ngôn ngữ?
Không. Nhiều nghiên cứu đã chứng minh rằng trẻ nhỏ có thể tiếp thu đồng thời nhiều ngôn ngữ mà vẫn đạt được các mốc phát triển ngôn ngữ tương tự như bé chỉ tiếp xúc với một ngôn ngữ. Mặc dù con có thể học ngôn ngữ thứ hai trong tương lai nhưng sẽ khó tiếp thu hơn so với việc làm quen ngay từ khi nhỏ.

Làm thế nào để con học được nhiều ngôn ngữ cùng lúc?
Bộ não của trẻ nhỏ có thể tiếp thu nhiều ngôn ngữ nhưng các nhà khoa học vẫn chưa thể xác định được chính xác phương thức hoạt động của quá trình này. Tuy nhiên, điều chắc chắn là bộ não của con có thể thiết lập kết nối thần kinh nhiều nhất trong 1.000 ngày đầu đời. Khả năng này cho phép con nhanh chóng tiếp nhận, xử lý và tìm hiểu thế giới xung quanh.

Vì sao càng lớn, con càng khó tiếp thu ngôn ngữ mới?
Sau 3 tuổi, não bộ của con bắt đầu loại bỏ các kết nối thần kinh không được sử dụng để tạo điều kiện cho não bộ hoạt động hiệu quả nhất. Khi quá trình này bắt đầu, tốc độ hình thành các kết nối mới sẽ giảm đi, nghĩa là não bộ xử lý thông tin chậm hơn. 

Song ngữ có khiến con bị lẫn lộn giữa hai ngôn ngữ không?
Không. Các bé có thể sử dụng từ ngữ của ngôn ngữ này trong khi nói ngôn ngữ kia nhưng con không bị nhầm lẫn giữa hai ngôn ngữ. Khi nói chuyện với người chỉ biết một ngôn ngữ, con sẽ cố gắng sử dụng ngôn ngữ đó để giao tiếp với họ. Một nghiên cứu được thực hiện bởi các nhà tâm lý học của Đại học Concordia và Đại học Princeton đã chứng minh rằng các bé biết hai ngôn ngữ có thể phân biệt giữa tiếng mẹ đẻ và tiếng nước ngoài.

Con có thể học ngôn ngữ mới qua video không?
Câu trả lời là không. Các bé tiếp thu ngôn ngữ thông qua tương tác xã hội vì con cần thu nhận tín hiệu thính giác, thị giác và xúc giác để tiếp tiếp nhận ngôn ngữ. Trong khi đó, video là hình ảnh và não bộ của bé không thể xử lý các hình ảnh chuyển động trên màn hình như các phần riêng biệt của một tổng thể. Con có thể học được từ video một câu nói thường xuyên xuất hiện như “Đừng quên nhấn nút đăng ký kênh” nhưng chưa thể hiểu ý nghĩa của câu nói đó. Tình huống này giống như khi ngồi trên máy bay, con không thể nhận ra máy bay không phải là một phần bầu trời và không hiểu máy bay là gì. Chỉ khi con thật sự nhìn thấy một chiếc máy bay đang bay và bố mẹ giải thích cho con rằng đây là máy bay, con mới hiểu và học được từ vựng này. Vì vậy, thay vì cho con xem video, bố mẹ nên cho con tương tác với người bản xứ hàng ngày. 15 phút mỗi ngày là đủ để con học được rất nhiều điều mới.

Nếu không thành thạo ngoại ngữ, bố mẹ có nên sử dụng ngôn ngữ này để giao tiếp với con không?
Trẻ nhỏ rất nhạy cảm với ngôn ngữ. Con sẽ nhận được nhiều lợi ích khi bố mẹ trò chuyện với con bằng tiếng mẹ đẻ hoặc ngôn ngữ mà con có thể thể hiện bản thân với tất cả các sắc thái mà ngôn ngữ đó mang lại. Nếu bố mẹ không thành thạo ngoại ngữ, tốt nhất nên cho bé giao tiếp với người bản xứ. Bố mẹ có thể thuê một bảo mẫu thông thạo ngoại ngữ hoặc cho con tương tác hàng ngày với người bản xứ. Khi đến tuổi đi học, quá trình phát triển ngôn ngữ của con sẽ bị ảnh hưởng từ sự tương tác với giáo viên và bạn bè. Khi đó, bố mẹ có thể bắt đầu trò chuyện với con bằng ngoại ngữ nhưng con sẽ là người góp ý và sửa lỗi sai cho bố mẹ.

Sẽ ra sao nếu sau tuổi dậy thì con mới học ngoại ngữ?
Trong giai đoạn dậy thì, cấu trúc não bộ của con sẽ thay đổi, bao gồm cả cách xử lý ngôn ngữ mới. Ở độ tuổi này, nếu muốn học ngoại ngữ, con sẽ so sánh nghĩa của từ vựng nước ngoài với nghĩa của ngôn ngữ mẹ đẻ. Con cũng có thể gặp khó khăn khi học các quy tắc phức tạp của ngoại ngữ, ví dụ cách phát âm, quy tắc đánh dấu giới tính và hình vị âm thanh. Tức là bộ não của con đang học chứ không phải tiếp thu ngôn ngữ và rất khó để chúng ta thành thạo ngôn ngữ thông qua việc học.

Với bé trên 3 tuổi, bố mẹ có thể cho con học ngoại ngữ không?
Chắc chắn là có. Ở độ tuổi này, tốc độ hình thành các kết nối thần kinh vẫn nhanh hơn so với giai đoạn thiếu niên và trưởng thành. Các bé chỉ cần thêm một chút thời gian để tiếp thu ngôn ngữ mới. Ngoài ra, khi con lớn hơn, khả năng tiếp thu ngôn ngữ có thể bị ảnh hưởng bởi các yếu tố bên ngoài như sự tự tin, nền văn hóa.